Trước tình trạng khan hiếm nước ngọt và xâm nhập mặn ngày càng gia tăng, việc áp dụng các phương pháp xử lý nước mặn là giải pháp cấp thiết nhằm đảm bảo nguồn nước cho sinh hoạt và sản xuất. Bài viết sau đây của Tân Phạm Nguyên sẽ điểm qua những kỹ thuật xử lý nước mặn phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay.
Nước nhiễm mặn (nước mặn) là loại nước chứa hàm lượng muối hòa tan cao (đặc biệt là natri clorua – NaCl), vượt quá mức cho phép để sử dụng trong sinh hoạt hay nông nghiệp. Hiện tượng này xảy ra khi nước biển thâm nhập vào đất liền, gây ảnh hưởng đến các nguồn nước ngọt như ao hồ, sông suối và cả nước ngầm.
Tình trạng nhiễm mặn thường gặp ở các khu vực ven biển hoặc vùng đất thấp. Khi mùa khô kéo dài, lượng nước ngọt suy giảm nghiêm trọng, tạo điều kiện để nước mặn lấn sâu vào nội địa, khiến cả giếng khoan và mạch nước ngầm cũng có nguy cơ bị nhiễm muối.
Nguyên nhân chủ yếu của hiện tượng này là do mực thủy triều dâng cao và sự xâm nhập mạnh mẽ của nước biển vào hệ thống kênh rạch, sông ngòi. Mức độ nhiễm mặn phụ thuộc vào các yếu tố như điều kiện thủy văn, thời tiết và biến động của thủy triều tại khu vực đó.
Xem thêm: Các phương pháp xử lý nước giếng khoan an toàn, hiệu quả
Việc sử dụng nước nhiễm mặn trong sinh hoạt, sản xuất có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và đời sống con người. Khi đưa vào cơ thể, nước mặn có thể làm rối loạn cân bằng nội môi, gây hiện tượng mất nước do muối hút nước từ tế bào, khiến tế bào bị co lại, dễ dẫn đến suy giảm miễn dịch, rối loạn tiêu hóa, thậm chí có nguy cơ ảnh hưởng đến chức năng gan, thận nếu dùng trong thời gian dài.
Trong sinh hoạt hàng ngày, nếu dùng nước nhiễm mặn để tắm rửa, vệ sinh cá nhân có thể gây kích ứng da, dẫn đến các bệnh lý ngoài da như viêm da, nổi mẩn, hắc lào, ngứa ngáy hoặc nhiễm trùng da.
Không chỉ ảnh hưởng đến con người, nước nhiễm mặn còn gây thiệt hại nghiêm trọng trong nông nghiệp. Khi tưới cây bằng nước mặn, đất bị thoái hóa, mất đi độ màu mỡ, làm giảm năng suất cây trồng, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và sinh kế của người dân.
Ngoài ra, do chứa nhiều muối, nước mặn dễ làm ăn mòn các vật dụng kim loại trong gia đình như vòi nước, máy giặt, bình nóng lạnh,… dẫn đến hỏng hóc, giảm tuổi thọ thiết bị và tốn kém chi phí sửa chữa.
Chính vì vậy, khi phát hiện nguồn nước có dấu hiệu nhiễm mặn, cần có biện pháp xử lý kịp thời để bảo vệ sức khỏe và hạn chế những tổn thất lâu dài.
Dưới đây là một số cách xử lý nước mặn được đánh giá cao nhất hiện nay mà bạn có thể tham khảo:
Phương pháp trao đổi ion là một kỹ thuật loại bỏ muối khỏi nước bằng cách cho nước đi qua hai lớp vật liệu lọc đặc biệt: lớp chứa cationit ở dạng H⁺ và lớp chứa anionit ở dạng OH⁻.
Khi nước chảy qua lớp cationit (H-cationit), các ion kim loại như Na⁺, Ca²⁺, Mg²⁺ trong muối sẽ được thay thế bởi ion H⁺ có trong hạt trao đổi. Kết quả, các muối hòa tan bị chuyển đổi thành các axit như HCl, H₂SO₄,… Ví dụ:
Tiếp theo, phần nước đã được loại bỏ cation sẽ tiếp tục đi qua lớp OH-anionit. Tại đây, các anion như Cl⁻, SO₄²⁻ sẽ được hấp thụ, và các ion OH⁻ được nhả ra, kết hợp với các ion H⁺ tạo thành nước tinh khiết:
Trước khi vào lớp anionit, CO₂ trong nước thường được loại bỏ bằng cách làm thoáng để tránh ảnh hưởng đến quá trình trao đổi ion.
Ưu điểm lớn của phương pháp này là khả năng loại bỏ gần như hoàn toàn các ion có hại, cho ra nguồn nước có độ tinh khiết rất cao. Hơn nữa, vật liệu lọc có thể hoàn nguyên và sử dụng lại nhiều lần nếu được xử lý đúng cách. Tuy nhiên, hệ thống xử lý nước nhiễm mặn này đòi hỏi chi phí đầu tư và vận hành cao, đồng thời cần kỹ thuật kiểm soát chặt chẽ để đạt hiệu quả tối ưu.
Phương pháp thứ hai là sử dụng hệ thống máy lọc nước tổng – thiết bị chuyên dùng để xử lý nước mặn thành nước ngọt an toàn cho sinh hoạt. Thiết bị này giúp xử lý toàn bộ nguồn nước đầu vào, loại bỏ đáng kể độ mặn cũng như các tạp chất gây hại có trong nước.
Bên cạnh khả năng khử mặn, máy lọc nước tổng còn có thể xử lý hiệu quả các vấn đề khác thường gặp trong nguồn nước như:
Nhờ công nghệ lọc hiện đại và hệ thống lọc nhiều tầng, thiết bị này mang đến nguồn nước tinh khiết, đảm bảo chất lượng cho cả sinh hoạt và sản xuất.
Xem thêm: Nước phèn là gì? 5 mẹo xử lý nước phèn hiệu quả tại nhà
Đây là một trong những công nghệ tiên tiến được sử dụng phổ biến để xử lý nước mặn. Cốt lõi của phương pháp này là sử dụng máy lọc RO với màng lọc bán thấm có cấu tạo từ chất liệu đặc biệt như axetyl xenlulo. Màng lọc này cho phép chỉ có phân tử nước đi qua, trong khi các ion muối và tạp chất bị chặn lại.
Đối với nguồn nước có độ mặn cao như nước biển hoặc nước ngầm nhiễm mặn, hệ thống RO thường được tích hợp thêm bơm tăng áp để tạo lực đủ lớn đẩy nước qua màng lọc. Kết quả, nước tinh khiết sẽ được thu vào bình chứa, còn muối, kim loại nặng, cặn bẩn sẽ bị giữ lại, đảm bảo nguồn nước đầu ra an toàn và đạt tiêu chuẩn sử dụng.
Xem thêm: Xử lý nước RO là gì? Nguyên lý hoạt động và ứng dụng
Chưng cất nhiệt là một kỹ thuật xử lý nước mặn truyền thống đã được áp dụng từ lâu trong đời sống. Cách làm khá đơn giản: đun sôi nước để tạo hơi, sau đó thu lại phần hơi nước sau khi đã ngưng tụ — đây chính là phần nước sạch, đã loại bỏ hoàn toàn muối và các tạp chất khác.
Phương pháp này có thể áp dụng cho hầu hết các loại nước nhiễm mặn, từ nhẹ đến nặng, với chi phí đầu tư ban đầu không quá cao. Tuy nhiên, điểm hạn chế là quá trình diễn ra chậm, tiêu tốn nhiều thời gian và năng lượng, không phù hợp cho nhu cầu xử lý nước với quy mô lớn hoặc sử dụng liên tục.
Trên đây là thông tin về các phương pháp xử lý nước mặn hiệu quả hiện nay mà Tân Phạm Nguyên muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng những kiến thức này sẽ giúp bạn lựa chọn được giải pháp phù hợp nhất để đảm bảo nguồn nước sử dụng luôn an toàn.
