CHUYÊN ĐỀ 1 (QCVN 6-1:2010/BYT): COLIFORMS TRONG NƯỚC UỐNG: NGUY CƠ TIỀM ẨN VÀ CÁCH XỬ LÝ HIỆU QUẢ

27/02/2025
Share Facebook Share Twitter Share Pinterest

Khi bạn uống một chai nước đóng chai mát lạnh vào một ngày nóng bức, bạn có bao giờ tự hỏi liệu nước đó có thực sự sạch hay không? Một trong những chỉ tiêu quan trọng giúp đánh giá chất lượng nước uống chính là coliforms – nhóm vi khuẩn thường xuất hiện trong môi trường nước và đất.

Coliforms không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng sự hiện diện của chúng trong nước uống có thể là dấu hiệu cho thấy nguồn nước đã bị ô nhiễm bởi vi sinh vật có hại. Đặc biệt, Coliforms trong nước uống, QCVN 6-1:2010/BYT đã đặt ra các giới hạn nghiêm ngặt để đảm bảo nước đạt tiêu chuẩn an toàn cho sức khỏe con người.

Vậy chỉ tiêu này thực sự là gì? Chúng đến từ đâu? Và làm sao để đảm bảo nước uống không bị nhiễm coliforms? Hãy cùng tìm hiểu.

1. Định nghĩa và nguồn gốc

1.1. Coliforms là gì?

Coliforms là một nhóm vi khuẩn thuộc họ Enterobacteriaceae, bao gồm nhiều loại vi khuẩn khác nhau có thể tồn tại trong đất, nước, thực phẩm và cả trong đường ruột của động vật và con người. Các vi khuẩn thuộc nhóm này phổ biến nhất bao gồm:

  • Escherichia coli (E. coli)
  • Klebsiella spp.
  • Enterobacter spp.
  • Citrobacter spp.

 coliforms-trong-nuoc.jpg

Dù hầu hết loại vi khuẩn này không gây bệnh trực tiếp, nhưng sự có mặt của chúng trong nước uống đóng chai có thể là dấu hiệu của sự ô nhiễm phân hoặc vi khuẩn gây bệnh khác, điều này đặt ra nguy cơ về sức khỏe nếu nước không được xử lý đúng cách.

1.2. Nguồn gốc của Coliforms trong nước uống

1.2.1. Nguồn gốc tự nhiên:

Coliforms có thể có mặt tự nhiên trong đất, nước mặt (sông, suối, hồ) và thậm chí trong nước ngầm.

Một số vi khuẩn coliforms có thể tồn tại trong môi trường nước khoáng thiên nhiên, nhưng không phải tất cả đều nguy hiểm.

1.2.2. Nguồn gốc ô nhiễm:

  • Nước nguồn bị ô nhiễm: Nếu nước được lấy từ các nguồn không đảm bảo vệ sinh, có thể chứa coliforms từ phân người và động vật.
  • Quy trình sản xuất không đảm bảo: Dây chuyền sản xuất nước đóng chai nếu không vệ sinh tốt có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

2. Ảnh hưởng của Coliforms đến sức khỏe

2.1. Coliforms có nguy hiểm không?

Coliforms bản chất không phải là một nhóm vi khuẩn gây bệnh, nhưng sự hiện diện của chúng trong nước uống có thể là dấu hiệu cảnh báo rằng nước đã bị ô nhiễm bởi vi sinh vật từ phân người hoặc động vật. Một số loại đặc biệt như Escherichia coli (E. coli), có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu xâm nhập vào cơ thể.

Coliforms trong nước uống

Nước nhiễm Ecoli: Nguyên nhân, tác hại và cách xử lý

2.2. Tác động đến sức khỏe con người:

  • Ngộ độc thực phẩm và tiêu chảy: Một số chủng E. coli (đặc biệt là E. coli O157:H7) có thể gây ra tiêu chảy nặng, đau bụng, buồn nôn và nôn mửa. Trẻ nhỏ, người già và những người có hệ miễn dịch yếu dễ bị ảnh hưởng nhất.
  • Viêm đường ruột và nhiễm khuẩn huyết: Trong một số trường hợp, coliforms có thể gây viêm ruột hoặc xâm nhập vào máu, dẫn đến nhiễm trùng huyết nghiêm trọng.
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu: Một số loại vi khuẩn của chủng này có thể gây nhiễm trùng đường tiết niệu, đặc biệt ở phụ nữ.
  • Bệnh về da và mắt: Nếu sử dụng nước nhiễm coliforms để rửa mặt hoặc tắm, vi khuẩn có thể gây kích ứng da, viêm mắt hoặc nhiễm trùng tai.

Tóm lại, coliforms không phải lúc nào cũng gây bệnh, nhưng sự hiện diện của chúng là dấu hiệu cảnh báo rằng nước uống có thể chứa các vi khuẩn nguy hiểm khác. Do đó, việc kiểm soát nó trong nước uống đóng chai là rất quan trọng để đảm bảo an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng.

3. Tiêu chuẩn quy định về Coliforms trong nước uống theo QCVN 6-1:2010/BYT

Để đảm bảo nước uống đóng chai an toàn cho sức khỏe con người, QCVN 6-1:2010/BYT đã quy định nghiêm ngặt về giới hạn coliforms trong nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai.

Quy định tại Việt Nam (QCVN 6-1:2010/BYT):

  • Coliforms tổng số: Không được có trong 250 mL mẫu nước.
  • Coli hoặc vi khuẩn coliforms chịu nhiệt: Không được có trong 250 mL mẫu nước.

Điều này có nghĩa là khi xét nghiệm nước uống đóng chai, nếu phát hiện bất kỳ vi khuẩn coliforms nào trong 250 mL nước, lô nước đó không đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

So sánh với tiêu chuẩn quốc tế:

*Tại sao phải quy định chặt chẽ như vậy?

  • Vi khuẩn coliforms có thể sinh sôi nhanh trong môi trường nước nếu điều kiện bảo quản và sản xuất không đảm bảo vệ sinh.
  • Một lượng nhỏ coliforms có thể là dấu hiệu của ô nhiễm phân, và khả năng cao nước cũng chứa vi khuẩn gây bệnh khác.
  • Nếu nước uống không được kiểm soát chặt chẽ, nguy cơ bùng phát dịch bệnh qua đường nước sẽ tăng cao.

4. Dấu hiệu nhận biết nguồn nước bị nhiễm Coliforms

* Có thể phát hiện coliforms bằng cảm quan không?

Coliforms là vi khuẩn không màu, không mùi, không vị, vì vậy chúng ta không thể nhận biết nước nhiễm coliforms bằng mắt thường hoặc vị giác. Tuy nhiên, một số dấu hiệu gián tiếp có thể cảnh báo nguy cơ nước nhiễm khuẩn:

  • Nước có màu đục, cặn lắng hoặc váng nhầy: Nếu nước có hiện tượng này, có thể tồn tại vi sinh vật phát triển trong đó.
  • Nước có mùi lạ, tanh hoặc hôi: Dấu hiệu của sự phân hủy chất hữu cơ hoặc nhiễm khuẩn.
  • Các trường hợp tiêu chảy, đau bụng xuất hiện sau khi uống nước: Nếu nhiều người trong gia đình gặp vấn đề về tiêu hóa sau khi sử dụng nước, rất có thể nước đã bị ô nhiễm vi sinh, bao gồm cả coliforms.

*Cách kiểm tra coliforms trong nước

Test nhanh tại nhà (đối với nước sinh hoạt, không áp dụng cho nước đóng chai):

Sử dụng bộ xét nghiệm nhanh vi sinh (có bán trên thị trường) để kiểm tra sự hiện diện của coliforms.

Một số bộ test đổi màu nếu phát hiện coliforms trong nước.

Xét nghiệm vi sinh tại phòng thí nghiệm:

Phương pháp đếm khuẩn lạc hoặc phát hiện enzyme β-galactosidase giúp xác định chính xác có coliforms trong nước hay không.

Các cơ sở xét nghiệm đạt chuẩn sẽ kiểm tra nước theo đúng quy trình để đảm bảo kết quả chính xác.

5. Phương pháp xử lý nước nhiễm Coliforms

Để đảm bảo nước uống an toàn, cần áp dụng các biện pháp xử lý vi sinh phù hợp.

5.1. Khử trùng bằng Clo

Cơ chế: Clo tiêu diệt vi khuẩn coliforms bằng cách phá hủy màng tế bào của chúng.

Ứng dụng: Được sử dụng rộng rãi trong xử lý nước sinh hoạt và công nghiệp nước đóng chai.

Lưu ý:

Hàm lượng clo cần kiểm soát để không ảnh hưởng đến mùi vị nước.

Không phù hợp với nước khoáng thiên nhiên vì có thể làm thay đổi thành phần khoáng.

5.2. Khử trùng bằng tia UV

Cơ chế: Tia UV phá hủy DNA của vi khuẩn, khiến chúng không thể sinh sản hoặc gây bệnh.

Ưu điểm:

Hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn đến 99,99% mà không làm thay đổi thành phần nước.

Phù hợp với nước đóng chai vì không tạo ra sản phẩm phụ độc hại.

Nhược điểm:

Không loại bỏ được các chất hóa học hoặc kim loại nặng.

Hệ thống UV cần được bảo trì định kỳ.

5.3. Lọc qua màng thẩm thấu ngược (RO)

Cơ chế: Màng RO có kích thước lỗ siêu nhỏ (0,0001 micron) giúp loại bỏ gần như tất cả vi khuẩn, virus và tạp chất trong nước.

Ưu điểm: Đảm bảo nước sạch, tinh khiết, phù hợp với nước uống trực tiếp.

Nhược điểm:

Có thể loại bỏ cả khoáng chất có lợi trong nước.

Chi phí cao hơn so với các phương pháp khác.

Lời khuyên: Nước uống đóng chai thường sử dụng phương pháp UV hoặc RO để đảm bảo an toàn. Nếu bạn sử dụng nước sinh hoạt, hãy cân nhắc đun sôi hoặc sử dụng hệ thống lọc nước UV/RO phù hợp.

Hãy bảo vệ sức khỏe gia đình bạn ngay hôm nay

Coliforms là nhóm vi khuẩn chỉ thị quan trọng trong nước uống đóng chai, giúp đánh giá mức độ an toàn của nước. Mặc dù không phải tất cả coliforms đều gây bệnh, nhưng sự hiện diện của chúng là dấu hiệu cảnh báo ô nhiễm vi sinh, có thể dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về tiêu hóa, nhiễm khuẩn đường ruột và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Những điều bạn cần nhớ:

  • Coliforms không thể nhận biết bằng mắt thường – cần kiểm tra bằng xét nghiệm.
  • Tiêu chuẩn QCVN 6-1:2010/BYT yêu cầu nước uống đóng chai không được chứa coliforms trong 250 mL nước.
  • Nếu nước bị nhiễm coliforms, cần xử lý ngay bằng phương pháp phù hợp như UV, RO hoặc clo hóa.

Vậy làm sao để đảm bảo nguồn nước bạn sử dụng thực sự an toàn?

  • Kiểm tra chất lượng nước định kỳ – đừng để nước uống trở thành nguồn bệnh mà bạn không hay biết!
  • Lựa chọn nước uống đóng chai đạt chuẩn – hãy kiểm tra nhãn mác, nguồn gốc và quy trình sản xuất.
  • Trang bị hệ thống lọc nước tại nhà – sử dụng công nghệ UV, RO để loại bỏ vi khuẩn và tạp chất.

Bảo vệ sức khỏe gia đình bạn ngay hôm nay! Nếu bạn cần tư vấn về giải pháp lọc nước hiệu quả hoặc muốn kiểm tra chất lượng nước bạn đang sử dụng, hãy liên hệ ngay với chuyên gia xử lý nước để được hỗ trợ tốt nhất!

💧 Nước sạch – Sức khỏe vàng! Chọn nước sạch ngay hôm nay để bảo vệ gia đình bạn trước những nguy cơ tiềm ẩn từ vi khuẩn coliforms.

Các bài viết trong cùng series:

CHUYÊN ĐỀ 13: BÍ MẬT ẨN SAU CHỈ SỐ PECMANGANAT: NƯỚC BẠN CÓ THỰC SỰ SẠCH?

CHUYÊN ĐỀ 10: BORATE TRONG NƯỚC: LỢI HAY HẠI? GIẢI PHÁP XỬ LÝ TỪ CHUYÊN GIA


Các tin khác